|
v
معرفي شهرستان مهديشهر:
پيشينه تاريخي:
سابقه تاریخی این شهر به پیش از اسلام و حتی
زمان سلسله های پیشدادی می رسد.در شاهنامه فردوسی از سنگسر که همان سگسر یا سگسار
باشند سخن رفته است. در روایات ملی و حماسه های ایران نیز از سگسر و سکساران یاد
شده است. همچنین به سگساران در چندین جا
از شاهنامه فردوسی اشاره شده است . از جمله رای زدن تورانیان از جنگ ایران : در
فرهنگ شاهنامه ذیل کلمه سگسار آمده است « از مرز و بوهای که داهیان در آن جای
گرفتند» و راجع به داهیان در ذیل کلمه سکزی می خوانیم « ... داه گروهی بودند از
آرین که در دشت خوارزم جای گرفتند و پس از آن در کنار جنوبی دریای خزر جایگیر شدند.
از ... آنان مردم بستوه آمدند. پادشاه ایران گروه داه را پراکنده ساخت . یکدسته از
آنان را به زابلستان کوچانید و آنان را سکزی خواندند... و دشت خوارزم داهستان
نامیده شد که مخفف آن دهستان است و اکنون به دهستان معروف است و یکدسته از گروه
داه را در زمینی جای دادند در طبرستان ...». به این ترتیب می توان گفت سنگسر که در
نواحی جنوبی دریای خزر قرار دارد جزئی از سگسار باستانی است و سنگسری ها از
بازماندگان داهیان و با مردم سیستان ( سجستان ) و خوارزمیان قدیم از یک نژاد می
باشند.
ويژگي هاي جغرافيايي:
این شهرستان از سمت جنوب به شهرستان سمنان، از
سمت شمال به شهرستان ساری (مازندران)، از سمت مغرب به شهرستان فیروزکوه (تهران ) و
از سمت مشرق به شهرستان دامغان محدود گشته است . ناحیه سنگسر تا قبل از شهریور
1320 دارای فرمانداری نظامی بود که دودانگه و چهاردانگه و نقاط دیگری از شهرستان
ساری جزء آن بوده است . یادآوری می شود که در فرهنگ جغرافیایی ایران که درسال 1329
چاپ شده است این ناحیه با حدود و مشخصات
فعلی به عنوان بخش سنگسر آمده است . این ناحیه در مرداد 1386 به شهرستان ارتقاء
یافت. جمعیت شهرستان مهدی شهر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1385 برابر با
36875 نفر بوده است . مساحت شهرستان مهدیشهر سنگسر در حدود 1100 کیلومتر مربع می
باشد. محیط شهر 139 کیلومتر است. مهدیشهر در 16 کیلومتری شمال سمنان قرار دارد.
شهر زیبا و خنک شهمیرزاد که از جمله شهرهای شهرستان مهدیشهر است که در تابستان هر
سال هزاران گردشگر رو به دیدن مناظر زیبا و درختان سر به فلک کشیده این شهر می
کشاند. در این منطقه معادن متعددی وجود دارد كه از جمله معادن سنگ ساختمانی ، لاشه ،خاک نسوز ، کواتزیت ، دولومیت
، آهن ، سرب ، گچ آهک سفید ، سنگ شیشه ، معدن سیلیس و ... را می توان نام برد. این
شهرستان را باید منطقه ای کاملا کوهستانی بحساب آورد که در جنوب رشته کوه البرز
واقع گردیده و کوهای آن عبارت است از در سمت غرب کوههای : اسپی لت (سفید لت) گل
رودبار و آسب نو(آسمان لو ) که با ارتفاع 3308 متر مهم ترین آنهاست و در 11
کیلومری سنگسر قرار دارد در سمت جنوب غربی
کوههای : مهراب ،سفید آب ،کلیاب ، کچ و بستانه (2160متر) در شمال غربی کوههای :
دربند ، نهرد، مرغک ، سیاه دره ، شیرقلعه ، بشم و نیز گردنه بشم در 15 کیلومتری و
گردنه چاشم در 14 کیلومتری در شمال کوههای شیخ رضا ، سیاه کوه و همچنین بلندترین
قله ی این شهرستان ، نیزوای چاشم است که با ارتفاع 3810 متر در شمال شهرستان مهدی
شهر خودنمایی می کند. از نظر توپوگرافی این منطقه کاملا کوهستانی است و دارای پوشش
گیاهی از جمله : گز، تاغ ، کنار، کور، سمر ، کرت ، کوهنک و بنه ، خارشتر ،اسپند،
سریش ، ارس ، کاروانکش شور و چرخک است . از شهر شهمیرزاد به طرف حاشیه شمالی ،
پوشش به صورت درختان سوزنی برگ ، به ویژه ارس ، سرو درختچه زرشک نمایان می شود. در
منطقه شهمیرزاد گیاهان خودرو شامل گون ، درمنه ، گیاهان تیره گندمیان ، نعناییان و
تیغ های کنگر مانند اسپند ، گل قاصدک ، بومادران ، کاسنی ، گزنه و گل سرخ وحشی
(نسترن ) به وفور دیده میشود.مهم ترین محصولات این شهرستان عبارتند از : غلات
(گندم و جو ) علوفه (یونجه و اسپرس) گردو
و آلو در شهمیرزاد و انار ، انگور و زرد آلو در درجزین ، جانوران و پرندگان این
شهرستان عبارت اند از : بزکوهی ، آهو، قوچ ، میش ، پلنگ ، یوزپلنگ ، روباه ، خرس ،
گراز ، کفتار ، گربه وحشی ،گرگ ، شغال ، خرگوش ،کبک ، عقاب ، شاهین ، بادخور ،
قمری ، تیهو ، فاخته ، بلبل ، قرقاول ...
v
اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدني:
درجزین
 
درجزین یا درگزین یکی از شهرهای شهرستان مهدیشهر است.این شهر بخاطر عبور آب
چشمه گل رودبار و داشتن چند قنات از آبادانی خوبی برخوردار است و زمینه‌های توسعه
کمی و کیفی را دارا است. برخی از میوه‌جات آن مانند زردآلو و انار مشهور است. درجزین در استان به انارستان های
پربار و سرسبز معروف و به شهر یاقوت سرخ کویر شهرت دارد..بیشتر اهالی دارای مذهب شیعه دوازده‌امامی
هستند.
شهمیرزاد
شهمیرزاد از شهرهای زیبا و خنک شهرستان مهدیشهر
است که سالانه هزاران گردشگر را برای بازدید از مناظر زیبا و درختان سر به فلک
کشیده به این شهر می کشاند. اين شهر داراي جاذبه هاي طبيعي بسيار
زيبا و محصولات متنوع كشاورزي و ... است كه برخي از اين محصولات مانند گردو و آلو داراي
اهميت صاداراتي و شهرت بين المللي هستند. بزرگ ترين باغ گردوي جهان با وسعت 700
هكتار نيز در اين شهر واقع شده است.بناهاي تاريخي مانند
"شيرقلعه"،"قلعه شيخي" و "د‍ژوهل"(يكي از كانونهاي
مهم اسماعيليان)بر جذابيت اين منطقه افزوده است.شهمیرزاد در 6 کیلومتری شمال مهدیشهر واقع شده
است.در سفر سال 1386 هیات دولت به استان ، شهمیرزاد به عنوان شهر نمونه گردشگری
بین المللی معرفی و تصویب شد.
ملاده
 
روستای ملاده از توابع شهرستان مهدیشهر در 55
کیلومتری شمال شهمیرزاد واقع شده است. آب‌و‌هوای آن در بهار و تابستان معتدل و در
زمستان سرد و پربرف است.از جاذبه های تاریخی آن می توان به خانه ابراهیم خان در
روستا اشاره کرد.این مجموعه شامل دو عمارت بوده که در یک باغ مصفا ساخته شده
شامل خانه ابراهیم خان در قسمت غربی و
دیگری قراولخانه یا عمارت کلاه فرنگی در قسمت شمال شرق می باشد.
پرور
منطقه نمونه گردشگری "پرور"در 46 کیلومتری
شمال مهدیشهر و 65 کیلومتری شمال شرقی سمنان واقع شده که به عنوان منطقه حفاظت شده
"پرور" شناخته شده است.این منطقه در روستای پرور و در کوهپایه های البرز
شرقی جای گرفته است. جنگلهاي زيباي اورَس (سرو كوهي)، مراتع سر سبز و جنگلهاي
درختان پهن برگ به همراه تنوع بي نظير حيات وحش، سيماي جذاب و بي نظيري به اين
منطقه بخشيده است. امامزاده سید تاج الدین،حمام وگورستان پرور از مهمترین آثار
تاریخی این روستا بوده و از دیگر جاذبه های این منطقه می توان به عشایرو ییلاقات
آن اشاره نمود.
رودبارک
منطقه رودبارک در شمال شهرستان مهدیشهر واقع شده
و دارای پوشش گیاهی و جنگل مشجر به مساحت 8060
کیلومتر می باشد. جنگل رودبارک در مسیر راه شهمیرزاد به فولادمحله و در84 کیلومتری
شمال شرقی سمنان قرار دارد.واقع شدن این جنگل در ارتفاع باعث شده که از چشم انداز
زیبایی برخوردار شود. این جنگل دارای تابستانهای خنک و دلچسب در سایه درختان سر به
فلک کشیده بلوط و راش و همچنین زمستانهای برفگیر و سفیدپوش می باشد. این منطقه به
دلیل وجود گونه های گیاهی متعدد و همجواری
با منطقه حفاظت شده پرور دارای گونه های متفاوت و پراهمیت جانوری از جمله کل ،خرس
قهوه ای، بز و... و پرندگانی نظیر کبک،قرقی و عقاب و کرکس است.این جنگل از مناطق
نمونه گردشگری محسوب شده که خستگی راه را برای مسافران و گردشگران از بین برده و
خاطری خوش را برای آنان به همراه دارد.
دربند
«دربند» منطقه سرسبز کوچکی است که در حدفاصل
مسیر مهدیشهر به شهمیرزاد واقع شده و مهمترین قابلیت گردشگری آن، آب و هوای مطبوع،
طبیعت بکر و غار دربند است. موقعیت دربند و نزدیکی آن به شهر مهدیشهر، موجب شده تا
این منطقه جهت توسعه شهری مورد توجه قرار گیرد.از این رو مراکزی چون: دانشکده
روانشناسی مهدیشهر،بیمارستان 64 تختخوابی مهدیشهر،تالار بین المللی و هتل دربند، مجتمع
تفریحی_اقامتی کارگران کشور و.... در منطقه احداث شده اند. این منطقه دارای جاذبه‌های
گردشگری میباشد که غاردربند، دیوار صخره نوردی سنگسرسل، مناظر سرسبز و زیبا و
چشمه سارهای روان نمونه‌ای از آن است. دربند علاوه بر گردشگری، از اهمیت کشاورزی
نیز برخوردار است. گردو، آلو، سیب و صیفی جات گلخانه ای، از مهمترین محصولات منطقه
دربند است.
غاردربند
غار دربند مهدیشهر با 140 میلیون سال عمر دومین
غار آهكی بزرگ در ایران اس . غار دربند در ارتفاعات شمالی بین راه مهدیشهر – شهمیرزاد درست ، غرب جاده در بدنه کوه کمرد مقابل آبادی دربند واقع شده
است. دهانه غار در کمرکش کوه سنگی و زیبایی به نام لهرد رو به مشرق قرار داد و دره
وسیع و سرسبز دربند زیرآن گسترده شده است . مدخل ورودی به عرض 75/2 و ارتفاع آن
30/1 متر است پس از عبور از دهانه و مدخل غار، وارد دالانی به طول 24 متر و عرض
متوسط سه متر می شویم و این دالان به تدریج کوتاه می شود تا که به دهانه ای به
ارتفاع 80 سانتیمتر میرسد. پس از عبور از دهانه مذکور وارد غارمیشویم . وضع داخلی
غار نسبتا ساده و بدون پیچ و خم است . فضای غار به صورت تالاری بیضی شکل است به
طول91 متر که عریض ترین قسمت آن 36 متر و بلندترین نقطه سقف آن 20 متر است.
منطقه
چاشم
 
روستاي چاشم از توابع شهميرزاد در پاي قله كوه
"نيزوا" قرار دارد،"چاشم" روستايي پايكوهي است و آب آن از
چشمه و قنات تامين مي شود. مهم ترين جاذبه گردشگري اين منطقه، ارتفاعات زيبا و چشم
نواز نيزوا، وجود امكان تفريح زمستاني در منطقه، چشمه روزيه، وجود تپه هاي باستاني،
امامزاده ها و ... است.
موزه
عشاير ايل سنگسر
در اين موزه ابزار و وسايل زندگي و صنايع دستي
ايل سنگسري، وسايل كار و زيور آلات زنان سنگسري به نمايش درآمده است.
محوطه
باستاني خرند
اين محوطه
باستاني به دليل نزديكي به روستاي "خَرَند" به اين نام معروف شده
است.اين محوطه در اواخر هزاره دوم و اوايل هزاره اول قبل از ميلاد محل استقرار
اقوام مختلف بوده است.
امامزاده
قاسم زیارت
این بنا در شمال مهدیشهر در منطقه زیارت مهدیشهر واقع است و ظاهرا متعلق به
فرزند امام هفتم (ع) می باشد. بنای بقعه شامل چند اتاق و دالان تو در تو و گنبد و
ایوان و صحن است . راهروی ورودی به حرم دارای شش چشمه بزرگ و دو سکوی طویل در
طرفین است که قبور بزرگان محل در آنها
واقع است . در نمای داخلی اتاق جلویی حرم در وسط اضلاع شمالی و جنوبی آن دو
طاقنمای بزرگ با گچبری های جالب و رنگین دیده می شود. برنمای داخل گنبد و اطراف آن
گچبری و نقاشی های ارزنده ای جلب توجه می کند. این اتاق بوسیله یک در چوبین کنده کاری شده بسیار زیبا
به حرم یا به قسمت اصلی بقعه راه می یابد.
در حد فاصل کاسه گنبد و ساقه دو ردیف قطاربندی آجری نامنظم به زیبایی در کنار هم
قرار گرفته اند. ایوان امامزاده رو به مغرب و مشرف به صحن وسیعی است که 5 متر
بلندی دارد و گنبد اصلی بقعه دارای ساقهای ده ضلعی به ارتفاع 40/2 متر از آجر است.
حسینیه
المهدی مهدیشهر
ساخت بنای حسینیه المهدي به پیش از انقلاب باز می‌گردد.
ساختمان حسینیه طوری طراحی شده که تقریبا از تمامی نقاط شهر قابل تماشا است و در
هنگام شب منظره ای رویایی به خود می گیرد. قرارگیری آن بر تپه ای مرتفع و اشراف
کامل آن به شهر و شهرکهای اطراف باعث شده مراسم مهمی همچون نماز جمعه در این مکان
برگزار گردد. همچنین در طرح آینده این مکان پیش بینی شده است محوطه این بنا مسقف و
به عنوان مصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این بنا دارای گنبدی عظیم به رنگ آبی و
دومناره میباشد.
هتل
سنگسر
هتل سنگسر از بناهای با معماری مدرن شهرستان مهدیشهر می
باشد. این ساختمان مجلل بر روی تپه های منتهی بر کوه های شمال غربی مهدیشهر بنا
شده و نمای بسیار مناسبی به این شهر داده است . پایه گذاری این ساختمان در سال
1352 خورشیدی به وسیله یکی از سرمایه داران معروف سنگسری به عنوان منزل مسکونی و
محل پذیرائی مهمانان وی انجام گرفت و درسال 1357 خوشیدی به پایان رسید و هم اکنون
به عنوان هتل از آن بهربرداری می‌گردد.
شیرقلعه شهمیرزاد:
آثار این قلعه تاریخی در سه کیلومتری شمال غرب شهمیرزاد و
در دره شیخ چشمه سر بر فراز کوهی بلند و مرتفع قرار دارد که به نام قلعه شیخ چشمه
سر معروف است . تاریخ بنای قلعه به پیش از تاریخ میرسد. هرچند مانند بیشتر قلعه
های ایران مدتی پناهگاه اسماعیلیان در قرن 6و7 هجری بوده است. این قلعه دارای طرحی
منظم نیست و بالطبع در پستی و بلندی های کوه ساخته شده است. در چهار گوشه قلعه چهاربرج
مدور دیده می شود. درساخت دژ از سنگهای صخره ای همان کوه استفاده شده . در ورودی
قلعه از سمت جنوب بوده که امروزه بصورت مدخل بسیارکوتاهی از قلعه سنگهای صاف و
کوچک دیده میشود.
کافرقلعه
در جنوب شهر تاریخی مهدیشهر برروی قله کوه آثار قلعه ای
بسیار کهن که از سنگ ، گچ و ساروج دیده میشود. این قلعه که مربوط به ایرانیان قبل
از اسلام بوده کافر یا قلعه گبرها نام دارد. این قلعه تاریخی مانند قلعه های دیگر
کومش در سیر ادوار تاریخ مورد استفاده اقوام و طوایف مختلف قرار گرفته است . فرقه
باطنیان (اسماعلیان ایران ) از این قلعه به عنوان یک پناهگاه مهم استفاده نموده
اند.
|