معرفي شهرستان گرمسار:
پيشينه تاريخي:
نام
گرمسار در زمان اشکانیان خواران بوده است، به علت آنکه گرمسار در کنار کویر قرار
گرفته و نسبت به نقاط همجوار خود پستتر است، بدین مناسبت نام «خوار» را بدان
نهادند. مفهوم این نام در کتاب اوستا خورشید و ماه آورده شده است.
ويژگي هاي جغرافيايي:
شهرستان گرمسار غربی ترین شهرستان استان و دارای وسعتی حدود 5182 کیلومتر مربع
می باشد، که از شمال به دماوند، از غرب به ورامین، از شرق به آرادان و از جنوب به
کویر مرکزی محدود می شود.
رودخانه حبلهرود که از رشته کوههای البرز مرکزی سرچشمه میگیرد مناطق اطراف گرمسار را سیراب میکند. از
محصولات اصلی کشاورزی این منطقه، گندم،
پنبه، خربزه،
انار و انجیر را میتوان نام برد. و مهمترین رشته صنایع دستی این شهرستان انواع گلیم با نقوش و طرح های بومی
می باشد.
از جاذبه های گرمسار
می توان به مجموعه تاریخی سیاهکوه واقع در پارک ملی کویر، جاده سنگ فرش، دژ تاریخی
استوناوند، خانه تاریخی باقری ها، مجموعه کارخانه و انبار پنبه، کاروانسرای شاه
عباسی ایوان کی، منطقه نمونه گردشگری بن کوه و غارهای نمکی اشاره نمود.
شهر گرمسار تا چندي پيش قشلاق ناميده مي شد و هنوز هم
افراد مسن و پيران آن را قشلاق تلفظ مي كنند در گذشته خوار شامل 4 بلوك بوده كه
عبارتند از :
1- بلوك قشلاق 2- بلوك ريكان 3- بلوك ياتري 4- بلوك آرادان
از مشهورترین افراد اهل منطقه گرمسار می توان به محمد علی هبله رودی
اولین تدوین گر فرهنگ عامه قرن یازدهم هجری، عبداله خواری از دانشمندان قرن چهارم
هجری، اسماعیل خواری از محدثین قرن پنجم هجری،از مفاخر معاصر شادروان نوش آذر
اسدی، سرتیپ خلبان جلیل زندی موفق ترین خلبان جنگ ایران و عراق ،پروفسور پرویز
کردوانی،دکتر طباطبایی جراح مغز واعصاب چهره ماندگار کشور اشاره نمود.
صنايع دستي و سوغات:
صنايع دستي و سوغات اين شهرستان همچون دیگر شهرستانهای استان از رونق
و تنوع بسیار زیادی برخوردار است؛از جمله این صنایع میتوان از قالی بافی، گليم
بافی، جاجيم بافی، پارچه بافی، خرجين بافی و سفال گری ، منبت کاری ، معرق کاری نام
برد ، گلیم بافی گرمسار توانسته در بازارهای جهانی طرفداران زیادی را به خود
اختصاص دهد.
از سوغات این شهرستان می توان از خربزه های شیرین و صاداراتی آن نام
برد که در کویر گرمسار کشت می شود و همچنین در بخش ایوانکی که نوع خاصی به نام
سوسکی وجود دارد همچنین محصولات لبنی خالص
و انار و رب انار که بسیار مورد توجه می باشد.
اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدني:
امامزاده شمس الدين و اسماعيل (ع)
در
شهرستان گرمسار و حومه شهر و به فاصله حدود سه كيلومتري شمال غربي گرمسار واقع
گرديده است. بنا منسوب به دوره قاجار است و متعلق به دو نفر از فرزندان امام موسي
كاظم (ع) به نام هاي شمس الدين و اسماعيل مي باشد. مردم و اهالي منطقه به اين دو تن اعتقاد خاص دارند و همه روزه بخصوص ايام
تعطيل براي زيارت به اين مكان مي روند.
كل
بنا بر پايه مربع مستطيل ساخته شده است كه در قسمت شرقي آن رواق و ايواني وجود
دارد كه ورودي به بقاع امامزادگان را ممكن ميسازد. اين دو بقعه كه با ديواري بين
آنها فاصله افتاده است در كنار هم چسبيده به هم قرا ردارند و به صورت متصل ساخته
شده اند و براي هر يك از آنها گنبدي در نظر گرفته شده است. سطح داخلي گنبدها
گچكاري شده شده است. تكنيك ساخت دو گنبد مانند هم است به اين صورت كه براي تبديل
پلان مربع به دايره جهت استقرار گنبد بر روي جرزها با استفاده از فيلپوشهايي كه
درچهار كنج بكار رفته اند اين عمل انجام پذيرفته و بين اين فيلپوشها طاقي همانند
طاق فيلپوشها محرابي بلند از كف مقبره تا تيزه طا ق قرار گرفته است. در هر دو بقعه
پنجره هايي جهت تامين نور داخل گنبدها در نظر گرفته شده است. مصالح اصلي در ساخت
بقاع از خشت و گل بوده و آجر نماي فعلي به آن اضافه شده است.
آب انبار مسیر امامزاده اسمعیل و شمس الدین
در حومه شهر گرمسار
و در مسير راه امامزاده شمس الدين و اسماعيل و به فاصله حدود يك كيلومتري از شمال
غربي گرمسار قرار دارد. آب انبار مذکور در دوره قاجار ساخته شده که به آب انبار(آب
حوض) آقا شهرت دارد.
این آب انبار دارای مخزن و
بادگير، پاشير، پلكان و سردر را دارا ميباشد. سقف پلكان پاشير با آجرهايي به فرم
حصيري و به صورت ضربي ساخته شده است. بر خلاف اكثر آب انبارهاي منطقه پلان آب بر
پايه مربع مستطيل بنا شده است و مخزن آن عبارتست از فرم 4گوشي كه يك ستون در وسط
آن تعبيه شده و بر روي ستون بادگير آن قرار دارد. تويزه هايي از 4 طرف به صورت
بعلاوه بر اين پايه ستون نشسته اند تا 4 گنبد بر روي آنها قرار گرفته و پوشش مخزن
را كامل كنند. مصالح اصلي تشكيل دهنده آب انبار از آجر و ملات ميباشد. كف اصلي
پيرامون آب انبار بدليل ساخت جاده آسفالته حدود 50 سانتيمتر بالا آمده است.
خانه تاریخی باقری ها(موزه اقوام)
ساختمان تاریخی باقری یکی از خانه
باغ های قدیمی و به جای مانده از اواخر دوره قاجار است که در دو طبقه ساخته شده
است، سقف این بنای با ارزش با تیر های چوبی پوشیده شده است و شالوده بنا را خشت خام تشکیل داده که استفاده
از آجر های خطایی با بند کشی گچ و خاک
جلوه خاصی به بنا بخشیده که زیبایی ساختمان را دوچندان نموده است.
طبقه اول پس از ورود به سالن اصلی
متشکل از دو اتاق در طرفین سالن است و بعد از گذر از سالن اول برای دسترسی به طبقه
دوم بایستی از دو راهرو منتهی به پله عبور کرد که در هر راهرو یک اتاق با تزئینات
زیبا به چشم می خورد که از لحاظ پلان هردو
طبقه مشابه هم می باشند اما در نوع مصالح بکار رفته (آجرهای خطایی،بندکشی گچ و
خاک)با طبقه دوم متفاوت است، طبقه دوم
دارای یک سرسرای بزرگ و زیباست که 4 اتاق 4*3 را به وسیله درهای چوبی به
سرسرا با متصل می سازد.
در حیاط ساختمان مجموعه حمام ، خزینه و آب انبار
زیبایی وجود دارد که هنوز همچون گذشته باقی مانده و قابل بازدید می باشد.
گرمسار به جهت اینکه 5 قوم مختلف
ترک ها ، لرها ،کرها ،عرب ها ،گیلک ها به دلایل مختلفی اعم از مهاجرت ،کوچ اجباری
و یا ترک های آذر بایجان که برای دفاع از دره خوار به عنوان جنگجو وارد شده اند
این شهرستان را جزیره اقوام نامگذاری نموده اند لذا این ساختمان زیبا در 21 بهمن 1389 تبدیل به
موزه و تحت عنوان موزه اقوام بازگشایی شده است .
موزه در دو طبقه دارای 8 تالار
نمایش است که در 2 اتاق و سالن ورودی طبقه اول
ابزار و اشیا روزمره زندگی این اقوام قرار گرفته است و در 4 اتاق و سرسرای
زیبا طبقه دوم نحوه پوشش و مشاغل اقوام
ساکن در شهرستان نشان داده شده است.
آب انبار بزرگ گرمسار
اين
آب انبار در مرکز شهر گرمسار می باشد. که از بناهای بسيار جالب اين منطقه
به حساب می آيد . اين آب انبار در جنوب میدان امام خمینی (ره) و در ضلع شمالی مسجد جامع
گرمسار بنا شده است،این آب انبار در دوره قاجار ساخته
شده است که یکی از بزرگترین آب انبار ها
منطقه به شمار میرفته که بخش اعظم آب مصرفی اهالی را تأمین می نموده است،آب انبار مذکور دارای چهل پله مخزن استوانه ای شکل
است. منبع بزرگ و اصلی آن به صورت گنبد پله ای مدور
آجری در داخل
کوچه قرار دارد که به صورت ميدانگاهی درآمده است. تعداد پله های مدور مخزن آن بيست
و چهار
پله است . عمق آن در حدود چهارده متر
بوده، که به مدت پنج ماه
از سال آب آشاميدنی اهالی شهر و حومه آن را تامين میکرد. سر در بزرگ و طاق گهواره
ای آب انبار مذکور در سمت بازار بود که اينک مسدود شده است. اين آب انبار که از بناهای
بسيار جالب اين منطقه می باشد.
آب انبار ناسار
آب
انبارناسار يا همان نه حصار در جنوب قلعة ناسار گرمسار و درمجاورت جاده اصلی به
روستا قرار گرفته است. سازنده اين بنا طبق نوشته بالای سردر آب انبار
مرحوم سيف الله معماريان سمنانی است. منبع اصلی، گنبدی شکل و آجرپوش است که بر طاق
آجری و ضربی طرفين استوار است.
در
دو قسمت منبع، دو بادگير برای خنک شدن آب زير منبع در نظر گرفته شده است. منبع
اصلی اين آب انبار از نظر فيزيکي با ساير آب انبارها در سطح استان متفاوت و
در نوع خود بی نظير است. آب انبار مذکور امروزه قابل استفاده و بهره بهرداری نيست.
مجموعه سیاهکوه
در دامنه شمالي ارتفاعات سياه كوه در جنوب گرمسار و شمال شرقی دریاچه نمک و در
مسیر باستانی اصفهان، کاشان، خوار، خراسان بناهاي متروكي ديده ميشوند كه بومي ها
به آن قصر ميگويند. اين مجموعه از قصرهاي شاه عباس, عين الرشيد و حرم سرا تشكيل
شده است. اين قصرها نمايان گر قدرت معماري و عظمت و شكوه گذشته اين ديار بوده و
مهم ترين و بزرگ ترين آن ها قصر شاه عباس نام دارد.
جاده سنگفرش
جادهی دستساز سنگفرش که با سنگهای تراشخورده روی
بستر کویر گرمسار ساخته شده، بطول 35 کیلومتر و عرض 5 متر در
مسیر شاهراه تاریخی اصفهان –
ساری در دوره صفوی برای سهولت رفت وآمد کاروانیان که در این مسیر به باتلاقها و
نمک زارهای جنوب گرمسار برخورد می نمودند احداث شده است تا کاروانها را از
گزند سیلابها و زمینهای گلآلود و چسبناک در فصول بارش حفظ کرده، روی این جاده
بقایای دو پل سنگی هنوز مشاهده میشود که از تعداد دهنههای پل میتوان حدس زد که
هنگام بارندگیبه ویژه در فصول بهار و پاییز چه سیلابی در این دشت وسیع به راه میافتد،
این جاده به صورت گرده ماهی و در دوطرف آن کانالهای کوچکی ساخته شده که آبریز جاده
می باشد البته لازم به توضیح است که کانالهای مجاور جاده از بین رفته است،شالوده
جاده از آک و ماسه و بعضاً از خاکستر
می باشد، بنا بر شواهد موجود و مطالعات انجام شده عموماٌ این سنگها به
وسیله شتر از کوههای سیاه کوه به محل آورده شده است.
کاروانسرای قصر بهرام
در جنوب گرمسار و در دامنهای
شمالی سياه کوه خرابه هايي قرار کرفته اند که افراد محلی به آن قصر ميگويند .این کاروانسرا از مهم
ترین بناهای سیاهکوه می باشد که با پلان مستطیل شکل ساخته شده است که مصالح عمده
جهت ساخت این کاروانسرا سنگ می باشد و در
بخشهایی نیز از آجر استفاده شده است،بنای
بيرونی اين قصر چهار گوش و دارای چند برج با دو دروازه شمالی و جنوبی است و
روکار آن از سنگهای بزرگ آهکی صیقل شدة سفيد رنگ است که از کوههای مجاور
آورده شدهاند. اطراف اين قصر شش برج بنا شده و سر در آن سنگ بزرگ
يکپارچه است. در دو طرف سردر ساختمان دو اتاق کوچک وجود دارد که گويا قراولخانه
محسوب ميشده است. در کنار مدخل قصر سنگهايي قرار داده بودند که پاشنة درِ
ورودی در سوراخ آنها میچرخيد. درون بنا محوطة بزرگی است که گرداگرد آن بيست اتاق
کوچک و يک در بدون روزن با پوشش گچي قرار گرفته است.نكته
مهم و قابل توجه در اين بنا ، نحوه تهيه آب موردنياز ساكنان آن بوده است : آب به
وسيله دو مجراي روي هم ، كه مجراي زيرين از لولههاي سفالين و ديگري مانند نهري
سنگي از تخته سنگهاي سفيد يكپارچه ساخته شده بود ، به بنا منتقل ميشد . اين آب
مصرفي از چشمه شاه دامنه سياه كوه به استخرهاي بزرگ مقابل بنا منتقل ميشد .
ساختمان اين نهر آب ، براي بينندگان بسيار جالب و شگفتانگيز است و بناي آن يكي از
شاهكارهاي عصر خود به شمار ميرود . اين بنا كه در دوره صفويه تعمير اساسي شد ، به
بناي شاه عباسي معروف شده است؛ در پشت ساختمانهای درون حياط ,
به صورت غلام گردشی و مکانی برای خواب و پخت و پز و طويله های بزرگی برای چار
پايان دیده می شود. زمان
ساخت اين قصر بدرستی مشخص نمی باشد ودر بدنه کنار دروازة شمای جای خالی یک
کتيبه به چشم می خورد . از قرائن چنين به نظر می آيد که بنای کنونی بر شالوده يک بنای
ويرانه باستانی گذاشته شده است . سفال هايي که از اطراف اين بنا به دست آمده به
احتمال قوی از دورة تيموری و نشانة آن است که اين بنا پيش از صفويه برپا بود.
قصر عين الرشيد
اين قصر در دو کيلومتری شمال قصر شاه عباسی قصر بهرام و در قسمت ميانی فاصله درياچه نمک
وکوير بزرگ قرار گرفته است . يک چشمه بزرگ که پراز آب شيرين است
بين کاروانسرا و پست نگهباني شکارگاه واقع شده که آب آن از طريق جوبي که هنوز هم
آثار آن باقی است به باغ درون حصار کاخ ميرفته تا درختان و گل ها را سيراب کند. خرابه های قصر و باغ امروز
پوشيده از خارهای بيابانی
است که به جای درختان و گياهان زيبای گذشته روييده اند.
بنای
عين الرشيد
از خارج 86 متر طول و حداکثر 47 متر عرض دارد و مشتمل بر دو حياط بزرگ است که حياط
اصلی 51.5 متر طول و 47 متر عرض دارد . معبر ورودی به حياط اصلی به شکل ايوانی
به طول 9.7 و عرض 5.4 متر در جبهه جنوبي حياط اصلی بنا شده است.
در دو
طرف ايوان ورودی دو تالار وجود دارد که هريک پنج در به حياط قصر دارند .
ارتفاع هر دو تالار 5.20 متر است . در باريکه کناری هر دو تالار دو اتاق مستطيل شکل
قرار دارد که اين اتاق به تالار ها راه ندارند و مخصوص خدمه بوده اند . نظير اين اتاقها
در جبهه جنوبی حياط نيز وجود دارد که به تالار های جنوبی راه دارند.
قصر حرمسرا
در
يک کيلومتری جنوب شرقی قصر شاه عباسی يا قصر بهرام , يک بنای ديگر
صفوی به چشم می خورد که حرمسرا ناميده میشود و ظاهرا در هنگام مسافرت خاندان سلطنتی،
حرمسرا و در ساير مواقع محل سکونت شکارچيان سلطنتی بوده است.
آب
آشاميدنی اين بنا از چشمه های واقع در دامنة سياه کوه، توسط يک کانال و پس از
عبور از يک دره به استخری در بيرون جبهه جنوبی حرمسرا می رسيد و پس از پر کردن
آن از طريق کانالی ديگر به حوضی درداخل حرمسرا منتقل میشد.
در نيمه جنوب غربی حرمسرا، يک تالار بزرگ و در شمال آن تالار دو ايوان وجود دارد. در شمال
ايوانها دو اتاق بنا شده است، که ابتدا وجود نداشته ولی بعد ها به بنا افزوده شده است.
تالارهای موجود در ضلع شمال کاملاً منهدم شده اند و چنين به نظر میرسد که زلزله ای
شديد باعث انهدام آها شده است
کارخانه پنبه
ظلع غربی میدان معلم شهرستان گرمسار؛ بنایی قدیمی تحت
عنوان کارخانه پنبه پاک کنی قرار دارد که این مجموعه بسیار زیبا در 2 طبقه و باپلان مستطيل شکل ساخته شده است.
نماي ساختمان بسيار ساده است و فقط در لبه فوقاني آن كنگره هاي آجري در يك رديف
دور تا دور ساختمان به غير از ضلع جنوبي آن وجود دارد. مصالح تشكيل دهنده اصلي در
انبارها خشت و گل است كه يك رديف آجر، نماي خارجي ستونهاي آن را شامل ميشود که در
نگاه اول به نظر كاروانسرايي درون شهري ميرسد كه بعدها تغيير كاربري پيدا كرده اما
از همان ابتدا به عنوان انبار پنبه ساخته شده است و الگوي ساخت آن از پلان
كاروانسراهاي اين منطقه نشات گرفته است.
معادن نمک گرمسار
در منطقه سر دره گرمسار تعدادی راه فرعی در دو طرف جاده
وجود دارد که به معادن نمک ختم میشود. در این منطقه 27 معدن نمک وجود دارد که درجه
خلوص نمک بسیاری از این معادن بالای 98درصد است . یکی از زیباترین این معادن نمک؛
معدن نمک کوهدشت کهن و معدن نمک سالار میباشد. این معادن به صورت تونل پیچ در پیچ
5/1 کیلومتری در دل زمین امتداد دارد و دارای قندیل های زیبای نمکی می باشد و
هرساله نظر تعدادی از گردشران را برای بازدید به خود جلب می نماید.
بنه كوه
منطقه نمونه گردشگری 'بنه
كوه' در شمال شهر گرمسار واقع شده است. این منطقه به دلیل قرار داشتن بر سر راه
باستانی گرمسار(خوار) به مازندران، از نظر تاریخی و نظامی دارای اهمیت ویژه ای
بوده است. وجود قلعه باستانی' استوناوند'، 'ریگ تپه' و 'قلعه گبری' از جاذبه های
این منطقه است. به دلیل قرار داشتن بنه كوه در بخش انتهایی رودخانه 'حبله رود'، در این منطقه انواع
پرندگان و ماهی ها زیست می كند و آن را به منطقه ای برای جذب گردشگر تبدیل کرده
است.
قلعه استوناوند
یاقوت
حموی در سال 613 ه.ق این قلعه را دیده و عمر آن را تقریباٌ سه هزار سال می داند،
در دوران شاهان قبل از اسلام این قلعه در دست مغان بوده است، قلعه استوناوند بر
فراز تیغه های بلند دامنه جنوبی کوهستان البرز استوار شده و بقایای برج و باروی
پیرامون آن پهنای دره حبله رود و راه قدیمی کناره رود را در میان گرفته است، برج
های دیده بانی این دژ برتمامی طول دره و کناره های جنوبی رودخانه تا اراضی هموار
حاشیه شمالی کویر ناظر است؛ ذکاوت و توانایی سازندگان در ساخت این دژ چنان بوده
است که مسیر صعب العبور آن را با طراحی و معماری وکاستن و افزودن بر جسم کوه صد
چندان کرده است،
منطقه ایوانکی
ایوانکی یکی از بخش های شهرستان گرمسار می باشد
که در مسیر جاده سمنان - تهران و در 30
کیلومتری مرکز شهر گرمسار قرارگرفته، مردمان این شهر لهجه ای شبیه گیلکی و دماوندی
دارند که تاتی نامیده می شود و از اصطلاحات کاملاً اصیل فارسی و قدیمی استفاده می
کنند.
ساکنین این دیار امروزه
مشغول به فعالیتهای گسترده در عرصه های مختلف کشاورزی، صنعتی و... می باشند، محصولات
عمده کشاورزی و باغی ایوانکی خربزه و انار می باشد که خربزه ایوانکی بسیار معروف
است البته با خربزه مشهدی متفاوت می باشد ولی به دلیل آسانتر بودن کشت خربزه مشهدی
در سالهای اخیر کشاورزان این شهر به کشت نوع مشهدی بیشتر روی آورده اند، همچنین
پرورش شتر و شترمرغ در کل شهرستان گرمسار در حال حاضر تنها مختص به ایوانکی
است.
ایوانکی که قدمتی در حدود پیش از تاریخ دارد در کتابهای
رومی بنام شاراکس معروف است، ایوانکی
دارای آثار و ابنیه بسیار قدیمی می باشد
که اهم آنان به شرح ذیل می باشد.
کاروانسرای شاه عباسی ایوانکی
این کاروانسرا در 33 کیلومتری شهر
گرمسار و در یک کیلومتری بخش ایوانکی واقع
شده است که یکی از کاروانسراهای زیبا دوره
صفوی در استان محسوب می شود، پلان این کاروانسرا 4 ایوانی است، که بصورت شمالی – جنوبی بنا شده که ورودی آن از ظلع
جنوبی است و دارای سردر بسیار زیبایی می
باشد، مصالح بکار رفته در بنا خشت و گل، آجر و سنگ است، دارای دو شاه نشین در ظلع
شرقی و غربی بر بالای سردر ورودی و دیگر بالای ایوان مقابل ورودی تعبیه شده است، این
کاروانسرا دارای 24 حجره و 4 باره بند است، در مقابل حجره ها ایوانهای کوچکی است
که جهت استفاده مسافرین در فصل تابستان ساخته شده است؛ طاقهای بنا از نوع جناقی می
باشد، همچنین در مقابل این کاروانسرا یک
آب انبار جهت استفاده مسافرین ساخته شده است.
امامزاده عاقب برادر بزرگوار امام
رضا(ع):
امامزاده عاقب در 500 متری جنوب
شهر ایوانکی واقع شده است. بنای امامزاده عاقب دو بخش عمده است بنای تاریخی و
قدیمی و اصلی امامزاده که بامصالح خشت و گل وبر شالوده امامزاده سنگی احداث شده
است طرح این قسمت از بنا از خارج به شکل مربع و دارای ایوانی در سمت شمال است که
سقف آن با تیرهای چوبی و خشت و گل به صورت مسطح پوشانده شده است. سقف بنای اصلی
امامزاده دارای گنبدی از نوع پیازی می باشد و با اندودی از ملات گچ سنتی پوشیده
شده است . تمامی سطوح خارجی این قسمت از بنا با کاهگل اندود شده است.
این اثر به شماره 5659 در تاریخ
بیست و پنجم اسفندماه 1380 در فهرست آثار ملی به
ثبت رسیده است.
منطقه نمونه گردشگری بهورد:
منطقه بهورد در 32 کیلومتری شمال
غربی ایوانکی در شهرستان گرمسار قرار دارد این منطقه به دلیل دارا بودن ویژگی
اقلیمی و طبیعی دارای قابلیت ها و جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی در جهت توسعه
توریسم و گردشگری می باشد می تواند مأمن وپناگاهی برای مردم ایوانکی در تابستان
های گرم و سوزان باشد علاوه برچشمه هاي آب شيرين و سد خاكي منطقه، كوه هاي سنگي كه در اثر باد
و باران فرسایش یافته اند به شکل زیبایی در آمده اند از جلوه هاي چشم گير طبيعت
بهورد محسوب مي شوند نیز انواع پرندگان از جمله کبک و
همچنین حیوانات درنده و وحشی شامل گرگ، روباه در کوههای منطقه زندگی می کنند، وجود
انواع گونه های گیاهی ، دختان ، درختچه
ها و چشم اندازهای جالبی برای بازدید کنندگان به وجود آورده است.
|